WYPADEK PRZY PRACY PRACOWNIKA? KTO? CO? JAK? KIEDY?

Według danych statystycznych GUS w okresie: styczeń - wrzesień 2019 r. w Polsce zgłoszono 52 866 osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy.

Warto zatem wiedzieć: co? jak? gdzie? i kiedy? zgłosić, aby wywiązać się z obowiązku.

Czym jest wypadek przy pracy? - podstawowa terminologia

Wypadek przy pracy - zdarzenie nagłe,wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą.

Definicja elementów wypadku przy pracy:

• Zdarzenie nagłe - zdarzenie, które nastąpiło w ciągu jednej zmiany roboczej.
• Przyczyna zewnętrzna - działanie czynnika zewnętrznego takiego jak np.: działanie skrajnych temperatur, upadek przedmiotów uderzenie przez przedmioty itp.
• Uraz - jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. Należy pamiętać, iż uraz to może oznaczać również istotne pogorszenie stanu zdrowia według SN.
• Związek z pracą - pełnienie przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy bądź związanych z nim tzn.:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy - w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Wszystkie te elementy definicji wypadku przy pracy muszą wystąpić jednocześnie. W przypadku braku któregokolwiek z nich, zdarzenie nie może być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy.

Kto i za co jest odpowiedzialny?

Pracownik, który uległ wypadkowi - poszkodowany:

• Jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić o wypadku swojego bezpośredniego przełożonego, nawet jeżeli zdarzenie nie pociąga za sobą niezdolności do pracy - forma pisemna. Jeżeli skutki wypadku ujawniły się w okresie późniejszym, pracownik jest zobowiązany powiadomić swojego przełożonego niezwłocznie po ich ujawnieniu.
• Poszkodowany jest zobowiązany do udzielenia prowadzącym postępowanie powypadkowe rzetelnych i wyczerpujących wyjaśnień dotyczących: zdarzenia, sposobu wykonywania czynności, stosowania się do obowiązujących instrukcji i wskazówek przełożonych.

Świadek wypadku (obowiązek zgłoszenia wypadku przy pracy ma również każdy pracownik, który zauważył takie zdarzenie w zakładzie pracy):

• w razie potrzeby udziela lub organizuje pierwszą pomoc dla poszkodowanego, zawiadamia Pogotowie Ratunkowe - telefon alarmowy 999 lub 112 (z telefonu komórkowego),
• natychmiast powiadamia o wypadku bezpośrednich przełożonych poszkodowanego,
• zabezpiecza - w miarę możliwości - miejsce wypadku,
• jest zobowiązany do udzielania prowadzącym postępowanie powypadkowe rzetelnych i wyczerpujących informacji.

Bezpośredni przełożony:

• w razie potrzeby udziela lub organizuje pierwszą pomoc dla poszkodowanego, zawiadamia Pogotowie Ratunkowe - telefon alarmowy 999 lub 112 (z telefonu komórkowego),
• w chwili pozyskania informacji o wypadku przy pracy obowiązany jest zawiadomić pracodawcę,
• jeżeli zachodzi taka potrzeba, zobowiązany jest zabezpieczyć miejsce wypadku,
• na wniosek zespołu powypadkowego zobowiązany jest do każdorazowego zwalniania osób powołanych do uczestnictwa w postępowaniu powypadkowym.

Pracodawca:

• po uzyskaniu zawiadomienia o wypadku przy pracy powołuje zespół powypadkowy,
• w ciągu 5 dni zatwierdza protokół powypadkowy,
• w razie wypadku przy pracy: śmiertelnego, ciężkiego i zbiorowego zawiadamia właściwego Inspektora Pracy i Prokuratora. Ten sam obowiązek ma pracodawca w przypadku każdego innego wypadku, który wywołał wymienione skutki, mający związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy,
• sporządza statystyczną kartę wypadku i przekazuje do GUS,
• uwzględnia wypadek w rejestrze wypadków przy pracy.

Zespół powypadkowy:

1. Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku, jest obowiązany przystąpić do ustalania okoliczności i przyczyn wypadku:

• dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
• sporządzić szkice, fotografie miejsca wypadku,
• wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeśli pozwala na to stan jego zdrowia,
• zebrać informacje od świadków wypadku,
• zasięgnąć opinii lekarza, w szczególności sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz w razie potrzeby opinii specjalistów,
• dokonać kwalifikacji wypadku,
• określić środki profilaktyczne oraz wnioski, zwłaszcza wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

2. W ciągu 14 dni sporządza protokół powypadkowy.
   

   Zespół powypadkowy powinien wykorzystać:

• materiały zebrane przez organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie, jeżeli materiały te zostaną mu udostępnione,
• inne materiały pozwalające precyzyjnie ustalić okoliczności i przyczyny wypadku.

Wymagane dokumenty dotyczące wypadku przy pracy:

• zawiadomienie o wypadku,
• powołanie zespołu powypadkowego,
• wyjaśnienia poszkodowanego,
• informacja świadka,
• protokół powypadkowy,
• zawiadomienie organów zewnętrznych,
• statystyczna karta wypadku,
• rejestr wypadków przy pracy.

Postępowanie powypadkowe krok po kroku

1. Zawiadomienie o wypadku.

Osoba, która uległa wypadkowi przy pracy, jeżeli stan zdrowia jej na to pozwala, zawiadamia niezwłocznie pisemnie o wypadku pracodawcę lub inny podmiot, na rzecz, którego wykonywała czynności, przy których doznała urazu.

Obowiązek pisemnego zgłoszenia wypadku przy pracy ma również każdy pracownik, który zauważył takie zdarzenie w zakładzie pracy.

2. Zabezpieczenie miejsca wypadku.

W razie wypadku przy pracy pracodawca jest zobowiązany podjąć niezbędne działania, które wyeliminują lub ograniczą zagrożenie.

Miejsce wypadku powinno być zabezpieczone przed:

• wstępem osób niepowołanych,
• uruchomieniem bez potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które zostały wstrzymane w związku z wypadkiem,
• dokonywaniem zmian położenia maszyn, urządzeń technicznych i innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub mogą okazać się pomocne w ustaleniu jego okoliczności i przyczyny.

Zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń technicznych lub dokonanie zmian w miejscu wypadku wyraża pracodawca po uzgodnieniu ze służbą BHP.

Po wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgoda ta może być wydana po konsultacjach z właściwym Inspektorem Pracy i Prokuratorem.

Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez zgody pracodawcy jest dopuszczalne, jeżeli zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia, znajdujących się w miejscu zdarzenia, albo jeśli podjęte działania zapobiegną grożącemu niebezpieczeństwu.

3. Powołanie zespołu powypadkowego.

Bezpośrednio po otrzymaniu zawiadomienia o zaistniałym wypadku, pracodawca powołuje zespół powypadkowy, który ustala okoliczności i przyczyny wypadku.

Jeżeli wypadek miał miejsce na terenie innego zakładu pracy, ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego.

Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.

W skład zespołu powypadkowego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy.

U pracodawcy, który zgodnie z art. 23711 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeksu Pracy, nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy, albo specjalista spoza zakładu pracy.

U pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast społecznego inspektora pracy, jako członek zespołu, wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jeżeli pracodawca nie może dopełnić obowiązku utworzenia zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym, określonym powyżej ze względu na małą liczbę zatrudnionych pracowników, okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy.

4. Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.

Zespół powypadkowy, w terminie nie późniejszym niż 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, sporządza protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (protokół powypadkowy) - według wzoru ustalonego w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 227, poz. 2298).

Zamieszczenie w protokole powypadkowym stwierdzenia, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy bądź występują okoliczności wskazujące wyłączną winę pracownika wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania na to dowodów.

Jeżeli ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku trwa dłużej niż 14 dni, należy podać przyczynę opóźnienia wraz z uzasadnieniem w treści protokołu powypadkowego. Protokół przygotowuje się w niezbędnej liczbie egzemplarzy i dołącza się do niego zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków, a także zebrane w trakcie postępowania wyjaśniającego dowody: materiały, opinie lekarskie, opinie specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku.

Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego lub rodzinę zmarłego pracownika z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem. Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole. Prawo takie przysługuje również rodzinie zmarłego pracownika.

5. Zatwierdzenie protokołu powypadkowego.

Protokół powypadkowy podlega zatwierdzeniu przez pracodawcę w ciągu 5 dni od dnia sporządzenia. Zatwierdzony protokół powypadkowy niezwłocznie doręcza się poszkodowanemu, a w razie wypadku śmiertelnego - jego rodzinie.

Pracodawca zwraca niezatwierdzony protokół powypadkowy, w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy, jeżeli do treści protokołu powypadkowego zostały zgłoszone zastrzeżenia przez poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika albo protokół powypadkowy nie odpowiada warunkom określonym w rozporządzeniu.

Zespół powypadkowy, po dokonaniu wyjaśnień i uzupełnień, o których mowa powyżej sporządza, nie później niż w terminie 5 dni, nowy protokół powypadkowy, do którego dołącza protokół powypadkowy niezatwierdzony przez pracodawcę.

Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych pracodawca dostarcza niezwłocznie właściwemu Inspektorowi Pracy.

6. Zawiadomienie organów zewnętrznych.

Pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić właściwego Inspektora Pracy i Prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.

• Wypadek śmiertelny - wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć osoby poszkodowanej na miejscu wypadku lub w ciągu 6 miesięcy od chwili wypadku.
• Wypadek ciężki - wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, jak np.: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszając podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
• Wypadek zbiorowy - wypadek, któremu w następstwie tego samego zdarzenia uległy, co najmniej dwie osoby.
• Wypadek lekki - inny niżeli ciężki i śmiertelny.

Chcąc ułatwić Ci pracę, na naszej stronie: https://pogotowiebhp.com.pl/dokumenty-dot-wypadku-przy-pracy-wzory zamieściliśmy edytowalne formularze - dokumenty dotyczące wypadku przy pracy.

Pozdrawiamy

Zespół BHP Consulting